علی اکبر جمالی؛ نواب رئیسی
چکیده
با افزایش روزافزون جمعیت، موضوع بهرهوری از منابع آب اهمیت بیشتری پیدا میکند. امروزه برای تامین آب بهویژه در مناطق خشک، آبخیزداری جایگاه خاصی در برنامهها یافته و تنظیم گردش آب و ذخیره نزولات و بهرهبرداری از روانابهای فصلی و سیلابی بهعنوان یکی از راهها برای رفع کمبود آب مطرح است. منطقه مورد مطالعه حوزه آبخیز متهسنگ ...
بیشتر
با افزایش روزافزون جمعیت، موضوع بهرهوری از منابع آب اهمیت بیشتری پیدا میکند. امروزه برای تامین آب بهویژه در مناطق خشک، آبخیزداری جایگاه خاصی در برنامهها یافته و تنظیم گردش آب و ذخیره نزولات و بهرهبرداری از روانابهای فصلی و سیلابی بهعنوان یکی از راهها برای رفع کمبود آب مطرح است. منطقه مورد مطالعه حوزه آبخیز متهسنگ با وسعت 6100 هکتار در شمال شرقی شهرستان نیکشهر استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران قرار دارد. ابزار گردآوری این پژوهش، پرسشنامه است که روایی آن بهوسیله متخصصان آبخیزداری و کارشناسان منابع طبیعی بررسی شده است. ضریب پایایی آن با استفاده از نرمافزار SPSS و ضریب آلفای کرونباخ بین 0.76 و 0.78 برای مقیاسهای مختلف بهدست آمده است. بهمنظور ارزیابی اثرات اقتصادی طرحهای حفاظت خاک و آب در منطقه مورد نظر از روش تحلیلی سود به هزینه و روش پرسشنامه و آزمون کای اسکوئر استفاده شده است. میزان نسبت سود به هزینه برابر با 1.03 بهدست آمده که نشاندهنده توجیه اقتصادی این طرحها است. نتایج آزمون کای اسکوئر در بحث اجتماعی، با ارزیابی طرحهای حفاظت خاک از طریق پرسشنامه، نمایانگر کاهش مهاجرت، کاهش وقوع سیل، کاهش بیکاری، کنترل سیلاب و رسوب، رضایتمندی و مشارکت صددرصدی در این طرحها است. همچنین، در بحث اقتصادی، نتایج استفاده از آزمون آماری در خصوص ارتباط عملکرد طرحهای حفاظت خاک و آب با افزایش محصولات، کاهش زمینهای بایر، افزایش پوشش گیاهی، افزایش تعداد دام، افزایش مقدار منابع آب و افزایش سطح اراضی زراعی و باغی، دلالت بر رد فرض صفر و معنیداری این روابط از نظر آماری بوده است. بهطور کلی طرحهای مکانیکی حفاظت خاک و آب در این پژوهش جنبههای مثبت چند منظوره را نشان داده است.