رضا سیاهمنصور؛ حسین ارزانی؛ محمد جعفری؛ سید اکبر جوادی؛ علی طویلی
چکیده
آتشسوزی عامل اساسی در تغییرات اکوسیستمهای مرتعی و حوزههای آبخیز است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آتشسوزی بر خصوصیات کمی و کیفی رویشگاه و حفاظ پوششی خاک در برابر قطرات باران در مراتع مورد مطالعه است. منطقه انجام بررسی، ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در 35 کیلومتری شمال شرقی خرمآباد با عرض جغرافیایی °33 و ′29 شمالی ...
بیشتر
آتشسوزی عامل اساسی در تغییرات اکوسیستمهای مرتعی و حوزههای آبخیز است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر آتشسوزی بر خصوصیات کمی و کیفی رویشگاه و حفاظ پوششی خاک در برابر قطرات باران در مراتع مورد مطالعه است. منطقه انجام بررسی، ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی گردنه زاغه در 35 کیلومتری شمال شرقی خرمآباد با عرض جغرافیایی °33 و ′29 شمالی و °48 و ′42 طول شرقی با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا است. این بررسی با روش پیمایش و استفاده از ترانسکتهای 200 متری و پلاتهای یک متری که با توجه به تیپ و مرفولوژی گیاهی ابعاد آن انتخاب شد، صورت پذیرفت. مقایسه نتایج دو عرصه شاهد و تیمار نشان میدهد که بین تاج پوشش آنها اختلاف معنیدار وجود دارد (0.01>P). همچنین، با گذشت دو سال بین مقدار مواد آلی و لاشبرگ و مقدار سنگ و سنگریزه اختلاف معنیداری وجود ندارد (0.01>P)، اما بین مقدار سطح خاک حفاظت شده در شاهد و تیمار اختلاف معنیدار است (0.01>P). این آمار نشان میدهد که بین تولید گیاهان کلاس I و IIIدرعرصههای شاهد و آتشسوزی با مقادیر بهترتیب 30.32 و 5.54 در عرصه شاهد و 24.84 و 2.72 گرم بر مترمربع در عرصه آتشسوزی اختلاف وجود دارد (0.01>P). منطقه شاهد با میانگین 69.32 درصد تاج پوشش نسبت به منطقه آتشسوزی با میانگین 51.6 درصد، در سطح یک درصد، در رتبه برتر قرار دارد. از نظر فرم رویشی، فوربها از 46.8 درصد تاج پوشش در عرصه شاهد به 35.6 درصد در منطقه آتشسوزی کاهش داشتهاند، در حالیکه گراسها از 53.2 درصد در عرصه شاهد به 64.4 درصد در منطقه آتشسوزی افزایش داشتهاند. در نتیجه، آتشسوزی بر افزایش گراسها و کاهش فوربها موثر است.
محمد همتی؛ داود نیککامی؛ حسن احمدی؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمد جعفری
دوره 1، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 21-31
چکیده
خاک یکی از عناصر چهارگانه حیات و یکی از مهمترین مولفهها در فرآیند تولید محصولات زراعی، مرتعی و جنگلی محسوب میشود. فرسایش خاک، حاصلخیزی اراضی بالادست را تحتتاثیر قرار داده و بهطور غیرمستقیم، اراضی پایین دست را نیز دچار آسیب مینماید. در یک نگاه جهانی نسبت به پدیده فرسایش و رسوبگذاری، بیش از 50 % از اراضی مرتعی دنیا و در ...
بیشتر
خاک یکی از عناصر چهارگانه حیات و یکی از مهمترین مولفهها در فرآیند تولید محصولات زراعی، مرتعی و جنگلی محسوب میشود. فرسایش خاک، حاصلخیزی اراضی بالادست را تحتتاثیر قرار داده و بهطور غیرمستقیم، اراضی پایین دست را نیز دچار آسیب مینماید. در یک نگاه جهانی نسبت به پدیده فرسایش و رسوبگذاری، بیش از 50 % از اراضی مرتعی دنیا و در حدود 80 % از زمینهای کشاورزی بهطور معنیدار و قابل توجهی دچار فرسایش هستند.صرفنظراز اهمیت باران در کشاورزی (در مراحل اولیه فرسایش آبی)، نیروی فرسایندگی منتج از باران با کندن ذرات خاک و ایجاد رواناب سطحی، مهمترین تاثیر را در پدیده فرسایش دارد.نیروی موثر در ایجاد این شکل از فرسایش، فرسایندگی باران است که در واقع توانایی بالقوه باران در ایجاد فرسایش بوده، تابعی از خصوصیات فیزیکی باران است. بهمنظور کمینمودن تاثیر عامل فرسایندگی باران، شاخصهای مختلفی توسعه داده شدهاند؛برخی از آنها بر مقدار بارش و بعضی دیگر بر شدت بارش تاکید دارند. بررسیها نشان میدهد که استفاده از یک شاخص خاص نظیر شاخص EI30 (در معادله USLE)، در همه نقاط اعتبار کافی نداشته و ضروری است تا با توجه به شرایط هر منطقه اقلیمی، بهترین شاخص فرسایندگی باران تعیین و استفاده شود. در این تحقیق، پس از احداث 21 کرت رواناب و رسوب در حاشیه روستای کبودهعلیا، از توابع شهر کرمانشاه، در دو کاربری کشت دیم آیش (شیبهای 6، 12، 16 و 17 درصد) و مرتع (شیبهای 25، 35 و 45 درصد)، هر یک با سه تکرار، مقادیر روانآب و رسوب هر یک از کرتها در 15 واقعه بارش، که منجر به ایجاد رواناب و تلفات خاک شده بودند، پایش و اندازهگیری شدند. اطلاعات شدت و مقدار رگبارها نیز با استفاده از باراننگار ثبات دیجیتالی واقع درمحل ایستگاه، ثبت و استفاده شد؛سپس با توجه به مرور منابع گسترده در سطح جهان، نهایتاً 45 شاخص فرسایندگی باران شناسایی شد. بهلحاظ گستردگی تعداد شاخصهای مورد بررسی و برای تسهیل و افزایش دقت محاسبه هر یک از شاخصهای فرسایندگی باران، با تهیه یک برنامه کامپیوتری، هر یک از رگبارها تجزیه و تحلیل شده و پس از استخراج عوامل مورد نیاز، مقادیر هر یک از شاخصهای فرسایندگی باران برای هر یک از رگبارها تعیین شد. در ادامه، به منظور تعیین بهترین شاخص فرسایندگی باران، مطالعات تجزیه و تحلیلهای آماری با استفاده از نرم افزار SPSS بین هر یک از شاخصهای فرسایندگی باران، و مقادیر تلفات خاک انجام شد. نتیجه حاکی از این بود که در منطقه موردتحقیق، شاخص فرسایندگی EI60، به عنوان بهترین شاخص فرسایندگی باران، بالاترین مقدار همبستگی و معنیداری مناسب را با مقادیر تلفات خاک داشته است.