رضا طلایی؛ محسن شریعت جعفری؛ بایرامعلی بیرامی
چکیده
زمینلغزشها، از عوامل عمده فرسایش و تولید رسوب در حوضه‌های شیبدار وکوهستانی هستند. هر چند شواهد دال بر این است که میزان رسوب وارده به رودخانه‌های مناطق کوهستانی استان اردبیل بر اثر زمینلغزشها قابل توجه است، اما از لحاظ کمی عدد و رقم متقن مبتنی بر تحقیق علمی برای آن ارائه نشده است. در این پژوهش، موضوع در حوضه بالخلوچای ...
بیشتر
زمینلغزشها، از عوامل عمده فرسایش و تولید رسوب در حوضه‌های شیبدار وکوهستانی هستند. هر چند شواهد دال بر این است که میزان رسوب وارده به رودخانه‌های مناطق کوهستانی استان اردبیل بر اثر زمینلغزشها قابل توجه است، اما از لحاظ کمی عدد و رقم متقن مبتنی بر تحقیق علمی برای آن ارائه نشده است. در این پژوهش، موضوع در حوضه بالخلوچای استان اردبیل با استفاده از داده‌های مستخرج از عکس‌های هوایی، مطالعات صحرایی و داده‌های رسوب‌سنجی ایستگاه هیدرومتری پل الماس مورد بررسی قرار گرفت. با تعیین رابطه داده‌های متناظر دبی جریان و دبی رسوب، حجم رسوب در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی مرتبط با حوضه برآورد شد. میزان رسوب برآوردی در دوره‌های زمانی مختلف با دوره‌های فعالیت زمینلغزشها مورد مقایسه قرار گرفت و تاثیر زمینلغزشها در افزایش فرسایش و رسوبدهی حوضه تعیین شد. زمین‌لغزش‌های بزرگ مورد اشاره باعث افزایش قابل توجه بار رسوبی رودخانه بالخلوچای شده‌اند. آثار این لغزش‌ها در بار معلق عبوری از ایستگاه پلالماس مشاهده می‌شود. میانگین رسوب سالانه بر اساس داده‌های کل دوره آبی 40 ساله برابر با 46566.30 تن در سال است، در حالی‌که میانگین رسوب سالانه بر اساس داده‌های 36 ساله، یعنی با حذف داده‌های مربوط به سال‌های لغزشی 1369 تا 1372، برابر با 30831 تن در سال می‌باشد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که بر اساس برآوردهای انجام گرفته میزان رسوب حمل شده به‌وسیله رودخانه بالخلوچای بعد از وقوع دو مورد زمین‌لغزش ساریقیه و ایلانجق در طول دوره چهار ساله (سال 1369 تا سال 1372) به‌طور محسوسی افزایش یافته است.
