ایوب مرادی؛ علی نجفی‌نژاد؛ مجید اونق؛ چوقی‌بایرام کمکی
چکیده
برای شبیه‌سازی رواناب و رسوب در حوزههای آبخیز نیاز به استفاده از مدل‌های مختلفی است که هر یک برای شرایط خاص ارائه شدهاند. یکی از پرکاربردترین مدل‌های هیدرولوژیکی مدل نیمه‌توزیعی SWAT است. از جمله مهمترین اطلاعات مکانی مورد نیاز مدل SWAT، نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) است که در استخراج مشخصات هیدروگرافی حوضه، برآورد توزیع ...
بیشتر
برای شبیه‌سازی رواناب و رسوب در حوزههای آبخیز نیاز به استفاده از مدل‌های مختلفی است که هر یک برای شرایط خاص ارائه شدهاند. یکی از پرکاربردترین مدل‌های هیدرولوژیکی مدل نیمه‌توزیعی SWAT است. از جمله مهمترین اطلاعات مکانی مورد نیاز مدل SWAT، نقشه مدل رقومی ارتفاعی (DEM) است که در استخراج مشخصات هیدروگرافی حوضه، برآورد توزیع مکانی رواناب و بار رسوب نقش دارد و دقت آن نقش زیادی در نتایج خروجی مدل دارد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر انواع مدل‌های رقومی ارتفاعی بر رواناب و بار معلق آبخیز گالیکش استان گلستان می‌باشد. برای این منظور، سه نوع DEM با دقت‌های 30، 90 و 1000 متر انتخاب شد و در یک دوره 27 ساله مدل SWAT اجرا شد. در این مطالعه، از نرم‌افزار SWAT-CUP و روش SUFI2 برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل استفاده شد. معیار ناش-ساتکلیف (NS) به‌عنوان تابع هدف برای دبی و بار معلق در مرحله واسنجی (1990-2007) برای دقت‌های 30، 90 و 1000 متر نقشه DEM به‌ترتیب 0.63، 0.63 و 0.62 به‌دست آمد که با توجه به دامنه‌های تفسیری در نظر گرفته شده در مدل SWAT برای تابع هدف، قابل قبول ارزیابی شد. همچنین، میزان رواناب سالانه حوضه نیز برای دقت‌های 30، 90 و 1000 متر به‌ترتیب 11.23، 11.30 و 11.39 میلی‌متر و میزان رسوب سالانه به‌ترتیب 9.18، 8.97 و 8.83 تن در هکتار در سال به‌دست آمد. نتایج نشان داد که استفاده از انواع مختلف مدل‌های رقومی ارتفاعی نتایج نسبتاً یکسانی را در برآورد رواناب و رسوب دارد، هر چند تغییرات در نتایج رسوب اندکی بیشتر بود. علت این شباهت منطق مدل‌سازی معکوس و همچنین، اثرات دخالت ندادن پارامترهایی بود که به‌طور مستقیم از نقشه DEM به‌دست می‌آید. در مجموع نتایج نشان داد که با توجه به محدودیت اطلاعات در مرحله واسنجی مدل SWAT، انواع مدل رقومی ارتفاعی استفاده شده تأثیر چندانی بر شبیه‌سازی رواناب و رسوب ندارد.
نفیسه مقدسی؛ واحدبردی شیخ؛ علی نجفی‌نژاد؛ ایمان کریمی‌راد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و بررسی اثرات اقدامات مکانیکی آبخیزداری اجرا شده بر کاهش دبی اوج سیلاب در حوزه آبخیز سد بوستان انجام شده است. بدین منظور از سامانه مدل‌سازی حوزه آبخیز برای مقایسه دوره قبل و بعد از اجرای اقدامات استفاده شد. اقدامات مکانیکی مورد نظر در این مطالعه بین سال‌های 1379 تا 1386 انجام گرفته است. عمده اقدامات حفاظت ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و بررسی اثرات اقدامات مکانیکی آبخیزداری اجرا شده بر کاهش دبی اوج سیلاب در حوزه آبخیز سد بوستان انجام شده است. بدین منظور از سامانه مدل‌سازی حوزه آبخیز برای مقایسه دوره قبل و بعد از اجرای اقدامات استفاده شد. اقدامات مکانیکی مورد نظر در این مطالعه بین سال‌های 1379 تا 1386 انجام گرفته است. عمده اقدامات حفاظت خاک و آب در حوزه آبخیز سد بوستان در قالب عملیات مکانیکی انجام گرفته و عملیات بیولوژیک در سطح محدود اجرا شده است. برای تعیین تاثیر این اقدامات، این حوزه آبخیز در محیط سامانه مدل‌سازی آبخیز (WMS) مدل‌سازی شد. برای واسنجی و اعتباریابی مدل پنج واقعه سیلاب مشاهداتی در بازه زمانی قبل از انجام اقدامات و برای بررسی اثر اقدامات حفاظت خاک و آب، سه واقعه سیلاب مشاهداتی در ایستگاه تمر برای زمان بعد از تکمیل آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در اثر انجام اقدامات مکانیکی، با وجود اینکه مخازن آن پر از رسوب می‌باشند، دبی اوج به‌طور متوسط 1.79 درصد نسبت به عدم انجام این اقدامات کاهش یافته که در صورت تخریب نشدن برخی از سازه‌ها، میزان این کاهش به 5.95 درصد می‌رسید. لازم به ذکر است، در صورتی که مخازن سازه‌ها رسوب نگرفته بودند، دبی اوج به‌طور متوسط 3.25 درصد نسبت به وضعیت موجود و 7.64 درصد نسبت به عدم وجود سازه‌ها افزایش پیدا می‌نمود.
