بنفشه یثربی؛ مجید صوفی؛ سید خلاق میرنیا؛ جهانگرد محمدی
چکیده
این پژوهش با هدف انجام مطالعات مورفومتری، بررسی ارتباطات هندسی بین آن‌ها، در دو کاربری مرتعی و کشاورزی انجام شده است. در ابتدا، ویژگی‌های هندسی و توپوگرافی 120 آبکند در بخش نیمه‌خشک استان شامل عرض بالا، عمق، عرض پایین، ارتفاع بالاکند، همچنین، ویژگی‌های سطح حوزه آبخیز آبکندها شامل میزان پوشش سطحی و خاک لخت به‌وسیله پلات‌های ...
بیشتر
این پژوهش با هدف انجام مطالعات مورفومتری، بررسی ارتباطات هندسی بین آن‌ها، در دو کاربری مرتعی و کشاورزی انجام شده است. در ابتدا، ویژگی‌های هندسی و توپوگرافی 120 آبکند در بخش نیمه‌خشک استان شامل عرض بالا، عمق، عرض پایین، ارتفاع بالاکند، همچنین، ویژگی‌های سطح حوزه آبخیز آبکندها شامل میزان پوشش سطحی و خاک لخت به‌وسیله پلات‌های یک متر مربعی به همراه نمونه‌های ترکیبی خاک از سطح حوزه آبخیز و دیواره آبکندها برداشت شد. بر نمونه‌های خاک آزمایش‌های فیزیکی و شیمیایی از قبیل بررسی بافت خاک، مواد آلی، آهک کل و فعال، هدایت الکتریکی، اسیدیته، سدیم، منیزیم و کلسیم در آزمایشگاه انجام شد. نتایج بررسی روابط مورفومتریک آبکندها نشان داد که نسبت عرض بالا به عمق آبکندهای کشاورزی و مرتعی به‌ترتیب برابر با 2.1 و 1.5 بوده، نسبت عرض بالا به طول به‌ترتیب در کاربری کشاورزی و مرتعی برابر با 0.41 و 0.57 به‌دست آمد که در نتیجه آبکندهای مرتعی کشیدگی بیشتری داشته‌اند. رابطه معکوس نمایی بین شاخص‌های فوق با شیب نشان داد که عوامل توپوگرافی بر شکل نهایی آبکندها تاثیرگذار بوده است. شاخص عرض پایین به عرض بالا به‌ترتیب در آبکندهای کشاورزی و مرتعی برابر با 0.33 و 0.30 و شکل مقطعهای عرضی به‌ترتیب ذوزنقه و V بوده است. نتایج همچنین نشان داد که عامل شیب 14 درصد از تغییرات مساحت مقطعهای عرضی را تبیین کرده، رشد عرضی آبکندها در کاربری‌های کشاورزی و مرتعی به‌ترتیب 84 و 73 درصد از تغییرات حجم فرسایش را تبیین کرده است و عوامل با تاثیر مثبت بر تغییر حجم فرسایش آبکندی میزان ماسه در خاک سطحی، کاربری و شیب بودند. آبکندهای مورد مطالعه در هر دو کاربری دارای بعد فراکتال متوسط 1.08 بوده‌اند و به‌صورت خطی با افزایش طول و به‌صورت توانی با افزایش حجم آبکندها افزایش یافته است. توان مساحت در قاعده هک در آبکندهای کشاورزی و مرتعی به‌ترتیب برابر با 0.50 و 0.54 بوده است.
نجفقلی غیاثی
چکیده
برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی در مدیریت حوزه‌های آبخیز نیاز به داده‌های مختلفی ازجمله آبدهی و نوسانات آن دارد. مقادیر آبدهی متوسط با دوره بازگشت‌های مختلف برای تخمین آورد رودخانه‌ها و برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری از سدهای کوچک و بزرگ مورد نیاز است. ازطرفی آبدهی متوسط سالانه برای برنامه‌ریزی و مدیریت اراضی زراعی پاییندست ...
بیشتر
برنامه‌ریزی و اولویت‌بندی در مدیریت حوزه‌های آبخیز نیاز به داده‌های مختلفی ازجمله آبدهی و نوسانات آن دارد. مقادیر آبدهی متوسط با دوره بازگشت‌های مختلف برای تخمین آورد رودخانه‌ها و برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری از سدهای کوچک و بزرگ مورد نیاز است. ازطرفی آبدهی متوسط سالانه برای برنامه‌ریزی و مدیریت اراضی زراعی پاییندست مورد نیاز می‌باشد. در این تحقیق آمار آبدهی 40 ایستگاه هیدرومتری در سطح منطقه که دارای آمار کافی ازنظر کمی و کیفی در یک دوره مشترک بوده‌اند انتخاب شدند. تحلیل همگنی حوزه‌ها با توجه به آبدهی و پارامترهای هندسی تأثیرگذار صورت گرفت که به دو منطقه هم‌گن تفکیک شد. برای سنجش صحت درستی همگنی در منطقهاز تابع تشخیص استفاده شد، براساس آن هم‌گن‌بندی حوزه خزر در خوشه یک 100% و در خوشه دو، 94% بوده است. همچنین علاوهبر تحلیل منطقه‌ای آبدهی متوسط سالانه، تحلیل احتمالاتی بر روی آبدهی متوسط سالانه انجام و سپس توزیع نرمال به‌عنوان بهترین توزیع آماری انتخاب دبی با دوره بازگشت‌های دو تا 100 ساله برآورد شد. با استفاده از پارامترهای هواشناسی و هندسی مانند بارش متوسط سالانه و مساحت، شیب حوزه و درصد مساحت جنگل، روابط منطقه‌ای آبدهی محتمل با دوره بازگشت‌های مختلف برای مناطق هم‌گن استخراج گردید. حاصل این تحقیق ارائه روابط منطقه‌ای آبدهی متوسط و محتمل با دوره بازگشت‌های مختلف می‌باشد که در طرح‌های مختلف آبخیزداری و منابع آب کشور دارای کاربرد مستقیم هستند.
