حسین خیرفام؛ سید حمیدرضا صادقی
چکیده
اندازهگیری رسوبات رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی در علوم و مهندسی هیدرولیک، هیدرولوژی و حفاظت آب و خاک مهم است. بار بستر بهدلیل سختی و کارایی کم نمونهبردارهای مرسوم بهندرت اندازهگیری میشود. لذا، در پژوهش حاضر سعی شد، نوعی نمونهبردار بار بستر بر اساس شرایط حاکم بر فلومهای دبیسنجی طراحی و ساخته شود. نمونهبردار ...
بیشتر
اندازهگیری رسوبات رودخانه در شرایط مختلف زمانی و هیدرولوژیکی در علوم و مهندسی هیدرولیک، هیدرولوژی و حفاظت آب و خاک مهم است. بار بستر بهدلیل سختی و کارایی کم نمونهبردارهای مرسوم بهندرت اندازهگیری میشود. لذا، در پژوهش حاضر سعی شد، نوعی نمونهبردار بار بستر بر اساس شرایط حاکم بر فلومهای دبیسنجی طراحی و ساخته شود. نمونهبردار یادشده بهصورت مکعب مستطیل با جدارههای با شبکه فلزی و با ابعاد 1.2 متر طول، 60 سانتیمتر ارتفاع و 60 سانتیمتر عرض، طراحی و ساخته شد. یک ورقه فلزی بهصورت مضرس و مواج با ارتفاع هفت سانتیمتر نیز در کف آن تعبیه شد. دقت نمونهبردار یادشده با اندازهگیری بار بستر در فلوم خروجی حوزه آبخیز جنگلی آموزشی و پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس با استفاده از تانک آب بدون منفذ 300 لیتری و استفاده از آزمون t جفتی و معیارهای آماری درصد خطای نسبی و انحراف نسبی مدل مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین مقادیر بار بستر اندازهگیری شده بهوسیله تانک آب و نمونهبردار ساخته شده بهترتیب 0.00635 و 0.0064 گرم بر لیتر بود. همچنین، اختلاف معنیداری بین مقادیر واقعی و اندازهگیری شده بار بستر با نمونهبردار یادشده وجود نداشت (p>0.793). در مجموع نمونهبردار ساخته شده در مجموع با متوسط درصد خطای نسبی و انحراف نسبی بهترتیب 8.5 درصد و 0.107 از دقت بالایی در اندازهگیری بار بستر رودخانهای برخوردار بود.
سعید نجفی؛ سید حمیدرضا صادقی
چکیده
بهدلیل استفاده بیرویه بشر از منابع طبیعی، افزایش بار رسوبی سبب مشکلات درون و برون منطقهای در رابطه با حوزههای آبخیز شده است. برای مبارزه موثر با این پیامدها، اطلاع از ماهیت و اهمیت نسبی و منشأ منابع اصلی رسوب ضروری است. امروزه برای این منظور، روشهای مختلفی برای تعیین منابع تولید رسوب مورد توجه قرار گرفته، لکن ارزیابی ...
بیشتر
بهدلیل استفاده بیرویه بشر از منابع طبیعی، افزایش بار رسوبی سبب مشکلات درون و برون منطقهای در رابطه با حوزههای آبخیز شده است. برای مبارزه موثر با این پیامدها، اطلاع از ماهیت و اهمیت نسبی و منشأ منابع اصلی رسوب ضروری است. امروزه برای این منظور، روشهای مختلفی برای تعیین منابع تولید رسوب مورد توجه قرار گرفته، لکن ارزیابی دقت و تطابق نسبی آنها با یکدیگر کمتر بررسی شده است. از اینرو، پژوهش حاضر بهمنظور ارزیابی تطبیقی نتایج حاصل از روشهای مبتنی بر انگشتنگاری رسوب، سیمای فرسایش خاک و اندازهگیری مستقیم منابع رسوب انجام شد. طبق نتایج حاصل بهروش انگشتنگاری، واحد سنگشناسی مارن بیشترین سهم رسوب را با 85 درصد به خود اختصاص داد که با وضعیت فرسایشی شدید حاصل از نقشه سیمای فرسایش با کد CS23R41G42 مطابقت دارد. نتایج حاصل از اندازهگیری مستقیم نیز نشان داد که واحد سنگشناسی مارن با فرسایش 34.4 تن در هکتار و در حالت سالانه با مقدار 14023 تن فرسایش در رتبه نخست قرار میگیرد و واحدهای دیگر شامل رسوبات رودخانهای جدید و رسوبات آبرفتی قدیم بهترتیب در رتبههای بعدی قرار میگیرند که این نتایج نیز منطبق با نتایج انگشتنگاری رسوب بوده است. در مجموع، اختلافات موجود در نتایج حاصل از روشهای انگشتنگاری رسوب، نقشه سیمای فرسایش و اندازهگیری مستقیم بهدلیل رویکرد کمی و یا کیفی بررسی وضعیت فرسایش در روشهای مذکور و عدم لحاظ نسبت تحویل رسوب و سایر فرآیندهای حاکم بر انتقال رسوب بوده است که استفاده همزمان و ترکیبی آنها برای دستیابی به نتایج قابل اعتماد را مورد تاکید قرار میدهد.