سلمان میرزائی؛ شجاع قربانی دشتکی؛ جهانگرد محمدی؛ حسین اسدی؛ فرخ اسدزاده
چکیده
آگاهی از توزیع و تغییرات مکانی فرسایش‌پذیری و ویژگی‌های خاک اهمیت زیادی در طراحی و اجرای راه‌کارهای حفاظت آب، مهار سیل و رواناب و مدیریت فرسایش خاک یا به‌طور کلی مدیریت حوزه‌های آبخیز دارد. انتخاب و استفاده از فن میانیابی مناسب برای تعیین عوامل فرسایش‌پذیری بهوسیله مد‌ل‌های فرسایشی مانند WEPP و ویژگی‌های ...
بیشتر
آگاهی از توزیع و تغییرات مکانی فرسایش‌پذیری و ویژگی‌های خاک اهمیت زیادی در طراحی و اجرای راه‌کارهای حفاظت آب، مهار سیل و رواناب و مدیریت فرسایش خاک یا به‌طور کلی مدیریت حوزه‌های آبخیز دارد. انتخاب و استفاده از فن میانیابی مناسب برای تعیین عوامل فرسایش‌پذیری بهوسیله مد‌ل‌های فرسایشی مانند WEPP و ویژگی‌های خاک، ضرورت دارد. هدف از این پژوهش، پهنه‌بندی فرسایش‌پذیری بین‌شیاری خاک و عوامل تاثیرگذار در آن مانند میزان رس، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل با استفاده از تخمینگر کریجینگ و کوکریجینگ به کمک اطلاعات سنجش از دور (ماهواره Landsat 7) است. بدین‌منظور، تعداد 100 نمونه خاک از عمق صفر تا 15 سانتی‌متری به‌صورت تصادفی در بخشی از حوزه آبخیز سئلین منطقه کلیبر واقع در استان آذربایجان شرقی برداشت و میزان رس، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل خاک و فرسایش‌پذیری بین‌شیاری مدل WEPP اندازه‌گیری شدند. تحلیل همبستگی بین ویژگی‌های یاد شده و اعداد رقومی تصویر +ETM نشان داد که میزان رس، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل و فرسایش‌پذیری بین‌شیاری خاک به‌ترتیب با اعداد رقومی (DN) باند 7، 1، 1 و 3 تصویر +ETM بیشترین ضریب همبستگی (0.406-، 0.431-، 0.291 و 0.299) را داشت. لذا، اعداد رقومی باندهای یاد شده به‌عنوان داده‌های کمکی در تخمینگر کوکریجینگ استفاده شدند. ویژگی‌های خاک با مدل کروی برای مدل‌سازی تغییرنما بهترین برازش را داشتند. با وجود به‌کارگیری اطلاعات سنجش از دور به‌عنوان متغیر کمکی در تخمینگر کوکریجینگ تفاوت قابل توجهی بین کریجینگ و کوکریجینگ مشاهده نشد. این امر می‌تواند ناشی از همبستگی نه چندان قوی بین متغیر هدف و اطلاعات سنجش از دور باشد.
محمد شعبانی
چکیده
انرژی فرسایندگی باران یکی از عوامل موثر در ایجاد فرسایش بارانی است که در مبحث فرسایش آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تهیه نقشه پهنه‌بندی فرسایندگی باران و آگاهی از میزان تغییرات آن، نقش مهمی در تهیه طرح‌های حفاظت خاک، کنترل فرسایش و مدیریت اراضی یک منطقه ایفا می‌کند. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی روش‌های زمین‌آمار در تهیه ...
بیشتر
انرژی فرسایندگی باران یکی از عوامل موثر در ایجاد فرسایش بارانی است که در مبحث فرسایش آبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تهیه نقشه پهنه‌بندی فرسایندگی باران و آگاهی از میزان تغییرات آن، نقش مهمی در تهیه طرح‌های حفاظت خاک، کنترل فرسایش و مدیریت اراضی یک منطقه ایفا می‌کند. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی روش‌های زمین‌آمار در تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان فارس و پهنه‌بندی منطقه از نظر شدت فرسایندگی باران است. در این تحقیق، پس از جمع‌آوری آمار بارندگی 92 ایستگاه هواشناسی با طول دوره آماری 20 ساله و با پراکنش مناسب در سطح استان، فرسایندگی باران با استفاده از شاخص فورنیه اصلاح شده برای کلیه ایستگاه‌ها محاسبه و سپس بهمنظور تعمیم داده‌های نقطه‌ای به اطلاعات ناحیه‌ای برای تهیه نقشه فرسایندگی باران، از روش‌های مختلف میانیابی شامل کریجینگ معمولی (OK)، کریجینگ ساده (SK) و روش‌های معین مانند عکس فاصله (IDW)، تابع شعاعی (RBF)، تخمینگر موضعی (LPI) و تخمینگر عام (GPI) استفاده شد. نتایج بر اساس معیارهای R بالاتر و MAE و RMSE پایین‌تر نشان داد که از بین روش‌های مختلف میانیابی، روش کریجینگ معمولی (OK) به‌دلیل بالاتر بودن مقدار R و پائین‌تر بودن مقادیر RMSE و MAE (0.871=R، 13.09=MAE و 18.523=RMSE)، نسبت به سایر روش‌های میانیابی دیگر برتری داشته، در نتیجه به‌عنوان روش مناسب در تهیه نقشه فرسایندگی باران در استان فارس انتخاب شد. نتایج به‌دست آمده مؤید برتری روش‌های زمین‌آماری کریجینگ نسبت به‌روش‌های معین است. علاوه بر این نتایج نشان داد که 0.24 درصد از کل سطح استان دارای فرسایندگی ناچیز، 27.06 درصد دارای فرسایندگی کم، 43.62 درصد دارای فرسایندگی متوسط، 14.48 درصد دارای فرسایندگی زیاد و 14.60 درصد دارای فرسایندگی خیلی زیاد است.
رضا سکوتی اسکوئی؛ محمدحسین مهدیان؛ شهلا محمودی؛ محمدحسن مسیح‌آبادی
دوره 2، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 161-169
چکیده
مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب خاک بهمنظور بهره‌برداری مناسب از آن امری لازم بوده، در این رابطه پراکنش مکانی ویژگی‌های خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. اصولاً بررسی های مکانی بهوسیله روش‌های زمین آماری شامل تخمینگرهای آماری غیر پارامتری نظیر روش‌های TPSS، میانگین متحرک وزنی و یا روش‌های پارامتری زمین آماری نظیر کریجینگ ...
بیشتر
مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب خاک بهمنظور بهره‌برداری مناسب از آن امری لازم بوده، در این رابطه پراکنش مکانی ویژگی‌های خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. اصولاً بررسی های مکانی بهوسیله روش‌های زمین آماری شامل تخمینگرهای آماری غیر پارامتری نظیر روش‌های TPSS، میانگین متحرک وزنی و یا روش‌های پارامتری زمین آماری نظیر کریجینگ و کوکریجینگ صورت می‌گیرد. این تحقیق با هدف بررسی ساختار مکانی برخی خصوصیات خاک شامل درصد آهک و شن و رطوبت اشباع خاک که در حاصلخیزی خاک موثر هستند، در بخش جنوبی دشت ارومیه به مساحت 36690 هکتار در شهرستان ارومیه استان آذربایجان‌غربی به انجام رسیده است. فاصله نیمرخ‌های خاکی مورد مطالعه بین 1300 تا 4700 متر بود. برای برآورد خصوصیات خاکی مذکور در نقاط نمونه‌برداری نشده، از روش‌های کریجینک، میانگین متحرک وزنی و کوکریجینگ در محیط GIS استفاده شده است. برای مقایسه کارآیی تخمینگرهای مکانی و انتخاب روش مناسب میانیابی، روش ارزیابی متقابل و متغیرهای آماری MAE و MBE بهکارگرفته شده است. پس از انتخاب روش مناسب میانیابی برای برآورد خصوصیلت خاکی مورد بررسی، نقشه‌های پراکنش مکانی آنها تهیه شد. براساس تعداد و حدود تغییرات داده‌ها، از قانون استورجس برای تعریف تعداد و فاصله طبقات در تهیه و طبقه‌بندی نقشه‌های مربوطه استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از این است که روش کریجینگ با ضریب همبستگی حداقل 0.83 و درصد خطای 3.98، برای برآورد مقادیر در نقاط فاقد داده‌های خاکی از دقت قابل قبولی برخوردار است.
محمدرضا یزدانی؛ ستار چاوشی؛ مرتضی خداقلی؛ بهرام ثقفیان
دوره 1، شماره 3 ، آبان 1388، ، صفحه 167-178
چکیده
با توجه به اینکه بخش وسیعی از استان اصفهان در ناحیه خشک مرکزی ایران قرار دارد، مستعد وقوع خشکسالی است. لذا انجام مطالعات و تحقیقات مناسب به منظور پایش و پیش‌بینی خشکسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روش‌های متعددی برای تعریف خشکسالی با استفاده از شاخص‌های گوناگون ارائه شده است.در این تحقیق خشکسالیهای هواشناسی ...
بیشتر
با توجه به اینکه بخش وسیعی از استان اصفهان در ناحیه خشک مرکزی ایران قرار دارد، مستعد وقوع خشکسالی است. لذا انجام مطالعات و تحقیقات مناسب به منظور پایش و پیش‌بینی خشکسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روش‌های متعددی برای تعریف خشکسالی با استفاده از شاخص‌های گوناگون ارائه شده است.در این تحقیق خشکسالیهای هواشناسی با استفاده از سری‌های بارندگی سالانه و سطوح آستانه متفاوت(50,40,30،60،70،80،90،95درصد) مورد بررسی قرار گرفت.برای این بررسی از داده‌های بارش 85 ایستگاه در استان اصفهان و مناطق مجاور آن در یک دوره 32 ساله(1377-1346)استفاده شد.با استفاده از روش‌های میانیابی شامل کریجینگ،کوکریجینگ،عکس مجذور فاصله و TPSS، سطوح آستانه میانیابی شدند و خطای مربوط به هر روش محاسبه شد. روش کوکریجینگ دارای کمترین خطا و روش TPSS دارای بیشترین خطا در بین روش‌های منتخب بود. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار ILWIS نقشه‌های گستره خشکسالی در سطوح آستانه متفاوت با مناسب‌ترین روش تهیه شد.با توجه به نتایج به دست آمده در دوره آماری منتخب، در حدود نیمی از بارش‌ها درسطح آستانه 30 درصد بوده است. از طرفی در حدود 28 درصد وقایع بارش مربوط به سطوح آستانه 80 درصد است که نشان دهنده وقوع خشکسالی‌ها با شدت زیاد در منطقه مورد مطالعه بوده است. بیشترین فراوانی وقوع سطوح آستانه درمحدوده مورد مطالعه،به ترتیب30، 80، 60، 50، 40، 90، 70 و 95 درصد است. نتایج بیان‌گر این است که روش سطوح آستانه راهکار مناسبی در بررسی خشکسالی هواشناسی در منطقه مورد مطالعه است.
