داود نیک‌کامی؛ رضا سکوتی اسکویی؛ ابراهیم بروشکه؛ فانیذ حشمتی
چکیده
مواد و ذرات فرسایش یافته در عرصه‌های آبخیز به سه صورت بار محلول، معلق و بستر به‌وسیله رودخانه‌ها جابجا می‌شوند. در برآورد رسوبدهی حوزه‌های آبخیز، دانستن میزان بار معلق و بستر رودخانه‌ها لازم است. معمولاّ اندازه‌گیری بار معلق در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی و به‌طور روزانه صورت می‌گیرد. ولی این امر در مورد بار بستر اتفاق نمی‌افتد. ...
بیشتر
مواد و ذرات فرسایش یافته در عرصه‌های آبخیز به سه صورت بار محلول، معلق و بستر به‌وسیله رودخانه‌ها جابجا می‌شوند. در برآورد رسوبدهی حوزه‌های آبخیز، دانستن میزان بار معلق و بستر رودخانه‌ها لازم است. معمولاّ اندازه‌گیری بار معلق در ایستگاه‌های رسوب‌سنجی و به‌طور روزانه صورت می‌گیرد. ولی این امر در مورد بار بستر اتفاق نمی‌افتد. در حال حاضر، علی‌رغم تفاوت زیادی که در تشکیلات زمین‌شناسی و شدت بارندگی و رواناب حوزه‌های آبخیز وجود دارد، میزان بار بستر رودخانه‌ها به‌صورت ضریبی ثابت از بار معلق در نظر گرفته می‌شود. در این حالت، خطای زیادی در برآورد بار رسوبی حوزه‌ها صورت می‌پذیرد. در این طرح، پس از جمع‌آوری آمار بار بستر و معلق سه ایستگاه هیدرومتری بدلان بر روی رودخانه الندچای، پل یزدکان بر روی رودخانه قطورچای و مزرعه بر روی رودخانه بارون‌چای در استان آذربایجان‌غربی نسبت به تجزیه و تحلیل و برازش منحنی بین داده‌های بار بستر و معلق اقدام شد. بر اساس آنالیزهای آماری مشخص شد، تمامی داده‌ها در سطح 99 درصد معنی‌دار بوده و با توجه به ضرایب همبستگی، اقدام به تعیین رابطه رگرسیونی مناسب شد. نسبت بار بستر به بار معلق در ایستگاه‌های هیدرومتری یزدکان، بدلان و مزرعه به‌طور مجزا به‌ترتیب 79، 49 و 13 درصد بود. این ضریب برای همه ایستگاه‌های هیدرومتری استان مقدار 47 درصد را نشان داد.
