احمد نوحه‌گر؛ محمد کاظمی؛ سید جواد احمدی؛ حمید غلامی؛ رسول مهدوی
چکیده
کارایی روش منشأیابی با ردیاب‌ها یا انگشت‌نگاری به‌عنوان روشی موفق و مؤثر برای تعیین منابع رسوبات به اثبات رسیده است. اولین و مهمترین مرحله روش منشأیابی رسوب، انتخاب ترکیب مناسبی از ردیاب است که قادر به جداسازی منابع رسوب باشند .وجود داده‌های پرت بر انتخاب ترکیب مناسبی از ردیاب‌ها اثر گذاشته، ممکن است مانع انتخاب ...
بیشتر
کارایی روش منشأیابی با ردیاب‌ها یا انگشت‌نگاری به‌عنوان روشی موفق و مؤثر برای تعیین منابع رسوبات به اثبات رسیده است. اولین و مهمترین مرحله روش منشأیابی رسوب، انتخاب ترکیب مناسبی از ردیاب است که قادر به جداسازی منابع رسوب باشند .وجود داده‌های پرت بر انتخاب ترکیب مناسبی از ردیاب‌ها اثر گذاشته، ممکن است مانع انتخاب متغیرهای مهم (ردیاب‌های مؤثر) شده و توان جداسازی یا درصد طبقه‌بندی صحیح را کاهش دهد. بنابراین داده‌های یادشده باید شناسایی و در صورت وجود شواهد کافی دال بر پرت بودن، نسبت به تصحیح یا حذف آن‌ها اقدام شود. در مطالعه حاضر هدف شناسایی داده‌های پرت در بین مجموعه ردیاب‌های اندازه‌گیری شده در حوزه آبخیز تنگ بستانک، برای تشخیص بهترین ترکیب ردیاب‌ها بود. بر این اساس از روش‌های تک‌متغیره شناسایی داده‌های پرت همچون آزمون گراب، آزمون گوس، آزمون دیکسون، نمودار جعبه‌ای، میانه به اضافه یا منهای میانه انحراف‌های تمام داده‌ها از میانه و میانگین به اضافه و منهای سه برابر انحراف از معیار داده‌ها و نیز از روش‌های چندمتغیره شناسایی داده‌های پرت همچون تحلیل مؤلفه‌های اصلی، فاصله ماهالانوبیس، مربع فاصله ماهالانوبیس، نمودار چندک مربع فاصله ماهالانوبیس به روی درجه آزادی در برابر توزیع مربع کای، نمودارهای جعبه‌ای مربع فاصله ماهالانوبیس استفاده شد. در مجموع دادهای پرت شناخته شد که دستکم نیمی از روش‌های مذکور به پرت بودن آن اذعان داشته باشند. نتایج نشان داد روش میانه به اضافه و منهای میانه انحراف‌های تمام داده‌ها از میانه تعداد بیشتری از داده‌ها را به‌عنوان داده پرت معرفی می‌کند و همچنین روش‌های چندمتغیره اشتراک کمتری در تشخیص داده‌های پرت با یکدیگر دارند. آزمون‌های تک‌متغیره اجماع بهتری نسبت به شناسایی و معرفی داده‌های پرت دارند. برای استفاده از روش‌های تک‌متغیره برای شناسایی داده‌های پرت روش‌های میانه به اضافه یا منهای میانه انحراف‌های تمام داده‌ها از میانه، نمودار جعبه‌ای و آزمون دیکسون به‌ترتیب حساسیت آن‌ها پیشنهاد می‌شود. همچنین نتایج نشان داد، بیشینه اجماع روش‌های به‌کار رفته برای روش‌های تک‌متغیره چهار و برای روش‌های چندمتغیره دو مورد هست و در کل اجماع نیمی از روش‌ها برای پرت بودن داده‌ها مشاهده نشد.
