پرستو کریمی؛ میر مسعود خیرخواه زرکش؛ پیام عالمی صف اول؛ زهرا عزیزی؛ حسین یوسفی
چکیده
در دهه اخیر، استفاده از سنجش از دور در شناسایی و ارزیابی بلایای طبیعی به‌خصوص پدیده سیل نقش بسزایی داشته است. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به الگوریتم ماشین بردار پشتیبان در آشکارسازی تغییرات (Change Detection) اشاره کرد. هدف این تحقیق، بررسی قابلیت این روش‌ها در آشکارسازی اثرات سیل بر تالاب گوری بلمک و تالاب‌های سه‌گانه پل‌دختر ...
بیشتر
در دهه اخیر، استفاده از سنجش از دور در شناسایی و ارزیابی بلایای طبیعی به‌خصوص پدیده سیل نقش بسزایی داشته است. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به الگوریتم ماشین بردار پشتیبان در آشکارسازی تغییرات (Change Detection) اشاره کرد. هدف این تحقیق، بررسی قابلیت این روش‌ها در آشکارسازی اثرات سیل بر تالاب گوری بلمک و تالاب‌های سه‌گانه پل‌دختر در قسمت شمالی حوزه آبخیز مولاب و خروجی حوزه آبخیز پل‌دختر واقع در استان لرستان است که در فروردین سال 1398 با سیلاب‌های مهیبی مواجه شدند. بدین‌منظور، نقشه کاربری اراضی منطقه با اعمال طبقه‌بندی نظارت شده و بهره‌گیری از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و استفاده از داده‌های تصویری ماهواره لندست 8 در سال‌های 2013، 2015، 2017 و 2019 میلادی تهیه شد. صحت‌سنجی نقشه‌ها با استفاده از شاخص‌های ریاضی-آماری کاپا و دقت کلی، نشانگر دقت بالای نقشه‌های تهیه شده است. به‌طوری‌که ضریب کاپا به‌ترتیب برای نقشه‌های سال‌های مورد مطالعه برابر با 0.87، 0.84، 0.83 و 0.87 و دقت کلی 90.02، 89.51، 88.11 و 90.32 محاسبه شد. سپس، با استخراج طبقه آب، اقدام به آشکارسازی تغییرات رخ داده بر پیکره آبی تالابها شد. نتایج نشان داد که تالاب گوری بلمک به سبب خشکسالی سال 2015، افزایش 112.08 هکتاری زمین‌های زراعی اطراف بین سال‌های 2013 تا 2019 و همچنین، خصوصیات توپوگرافیکی به‌ویژه شیب کمتر نسبت به تالاب‌های سه‌گانه، متحمل تغییرات وسیع‌تری شده است. این تالاب در سال 2019 با جذب سیلاب و ذخیره‌سازی آن، پهنه آبی خود را به شکل قابل توجهی تا 47.08 هکتار نسبت به سال 2017 افزایش داده و به مساحتی برابر با 146.15 هکتار رسیده است. شباهت نتایج به‌دست آمده در این تحقیق، با نتایج پژوهش انجام شده در منطقه مورد مطالعه به‌وسیله سرویس مدیریت اضطراری کوپرنیکوس (EMS) و تیم تحقیقاتی Geoinformatics Unit بر سیل سال 1398، معرف دقت بالای فنون مورد استفاده و نتایج تحقیق حاضر می‌باشد.
محسن کاظمی؛ سادات فیض‌نیا؛ حسن خسروی؛ صادق ناجی؛ حمید مصباح
چکیده
پایش تغییرات سطح دریاچه‌ها و کاربری اراضی اطراف آن‌ها یکی از راه‌کارهای دستیابی به مدیریت صحیح دریاچه‌ها و تالابها است. در پژوهش حاضر، برای پایش تغییرات سطح و کاربری اراضی اطراف دریاچه مهارلو (استان فارس)، از تصاویر ماهواره‌ای سال‌های 1366، 1380 و 1392 در دو ماه پر آب (فروردین) و خشک (شهریور) با اعمال تصحیحات هندسی و ...
بیشتر
پایش تغییرات سطح دریاچه‌ها و کاربری اراضی اطراف آن‌ها یکی از راه‌کارهای دستیابی به مدیریت صحیح دریاچه‌ها و تالابها است. در پژوهش حاضر، برای پایش تغییرات سطح و کاربری اراضی اطراف دریاچه مهارلو (استان فارس)، از تصاویر ماهواره‌ای سال‌های 1366، 1380 و 1392 در دو ماه پر آب (فروردین) و خشک (شهریور) با اعمال تصحیحات هندسی و اتمسفری بر روی تصاویر، از الگوریتم بیشینه احتمال برای تهیه کاربری اراضی استفاده شد. ضریب کاپا برای تصویر شهریور ماه سال 1366، 1380 و 1392 به‌ترتیب 0.85، 0.88 و 0.89 و برای فروردین ماه 1366 و 1392، 0.86 و 0.88 حاصل شد. پس از استخراج کاربری‌ها و ارزیابی صحت کار، برای پایش تغییرات از روش مقایسه تصاویر ماهواره‌ای بعد از طبقه‌بندی استفاده شده است. نتایج نشان‌دهنده کاهش 82 درصدی سطح آب دریاچه در شهریور بوده است. این میزان کاهش در فروردین سال 1392-1366 به میزان 20 درصد بوده است. با کاهش سطح آب دریاچه در شهریور، میزان اراضی بدون پوشش و شورهزار به میزان 39 درصد و 37.5 درصد افزایش داشته است. تغییرات میزان اراضی کشاورزی و مرتعی اطراف دریاچه مهارلو از سال 1366 تا 1392 به‌ترتیب 28 درصد و 3.5 درصد کاهش داشته است. به‌طورکلی، میزان سطح زیر کشت در اطراف دریاچه و میزان سطح آب دریاچه مهارلو با توجه به معنی‌دار نبودن تغییرات بارش طی بازه بلندمدت و افزایش معنی‌دار تبخیر و تعرق حوضه مهارلو طی سه دهه اخیر، کاهش چشمگیری داشته اما مساحت خاک بدون پوشش و اراضی شورهزار سطح دریاچه افزایش یافته است. این امر دارای پیامدهای متفاوتی است که نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزیهای صحیح تالابها و دریاچه‌ها مخصوصا در طی سال‌های اخیر است.
