TY - JOUR ID - 120280 TI - طراحی، ساخت و ارزیابی یک دستگاه اندازه‌گیری فرسایش‌پذیری نسبی خاک به فرسایش بادی JO - مهندسی و مدیریت آبخیز JA - IJWMSE LA - fa SN - 2251-9300 AU - قائمی‌نیا, علی محمد AU - حکیم‌زاده اردکانی, محمدعلی AD - دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد AD - دانشیار، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 12 IS - 2 SP - 405 EP - 414 KW - بیابان‌زایی KW - تولید جریان باد KW - شبیه‌سازی KW - گرد و غبار KW - مناطق خشک DO - 10.22092/ijwmse.2019.124617.1589 N2 - با توجه به اهمیت پدیده فرسایش بادی، شناخت سریع مناطق حساس به برداشت و کانون­‌های فرسایش بادی حائز اهمیت است. در این پژوهش، دستگاهی سبک و کارآمد به‌­منظور ایجاد شرایط اعمال تنش ثابت باد بر سطح ذرات خاک و اندازه­گیری ذرات فرسایش‌­پذیر، طراحی، ساخته و ارزیابی شده است. اصول طراحی دستگاه، تولید جریان باد به‌وسیله دمنده و اندازه‌­گیری میزان ذرات سست و ناپایدار برداشت­ شده در مخزنی با بیشترین کارایی بود. با ساخت نمونه اولیه دستگاه با استفاده از اجزا و قطعات طراحی شده، دستگاه در صحرا مورد ارزیابی قرار گرفت و به‌­وسیله یک کاربر در صحرا و بدون نیاز به مولد برق قابل استفاده بوده، وزن ذرات جمع­ شده در مخزن نشان­‌دهنده میزان فرسایش‌پذیری نسبی اراضی نقطه آزمون به باد است. با بهره­‌گیری از کیسه فیلتر هوا، از دست رفتن ذرات ریز فرسایش‌­پذیر به خارج از دستگاه به کمترین مقدار رسید و اندازه‌گیری کمتر از مقدار واقعی فرسایش‌­پذیری اراضی کاسته شد. نتیجه مقایسه اندازه­‌گیری حساسیت خاک به فرسایش به‌­وسیله دستگاه در اراضی بیابانی شمال دشت یزد-اردکان با میزان ارتفاع بادبردگی خاک از زیرشاخص‌­های نصب ­شده نشان داد، این دستگاه توانایی خوبی (0.57=R2) در تشخیص سریع مناطق حساس به بادبردگی داشته، بدون اندازه­‌گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک امکان شناسایی اولیه اراضی حساس به فرسایش بادی وجود دارد. این دستگاه به‌­طور واقعی فرایندهای طبیعی فرسایش بادی که به­‌وسیله جهش ذرات ایجاد می‌­شود را شبیه‌­سازی نمی­‌کند، اما با استفاده از آن می‌­توان به شاخص جدیدی برای ارزیابی فرسایش­‌پذیری خاک و به‌دنبال آن شناسایی محل انتشار گرد و غبار دست یافت. UR - https://jwem.areeo.ac.ir/article_120280.html L1 - https://jwem.areeo.ac.ir/article_120280_1c9b2c1df1d1d06b5a01a9304992e862.pdf ER -