نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیما رحیمی بندرآبادی ¹
• سعید جهانبخش ²
• بهروز ساری صراف ²
• عبدالمحمد غفوری روزبهانی ³
• علی‌محمد خورشید دوست ⁴

¹ دانشجوی دکتری، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز و دز حال حاضر مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

² استاد، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز

³ دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

⁴ دانشیار، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز

چکیده

عوامل اقلیمی و هیدرولوژیکی مانند بارش به تغییر اقلیم حساس می‌­باشند. لذا، بررسی روند زمانی در چنین متغیرهایی می­‌تواند در تشخیص اثر تغییر اقلیم بر روی منابع آب کمک نماید. تغییر اقلیم می­‌تواند در داده‌­ها به­‌صورت تغییرات پله­‌ای  و یا تدریجی (روند) باشد. هر دو این تغییرات در یک سری زمانی می‌­توانند به­‌وسیله روش­‌های ناپارامتریک مورد بررسی قرار داده شوند. در این تحقیق، از آمار 30ساله و هیدرومتری سال‌های 1349 تا 1380 در حوضه کرخه استفاده شد. آزمون­‌های ویلکاکسن و رتبه­‌ای اسپیرمن به­‌ترتیب برای تعیین تغییرات پله­‌ای و روند در طول سری زمانی مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان می‌­دهد که بارندگی در این منطقه طی دوره آماری مورد بررسی دارای روند کاهشی می­‌باشد و این روند در بالادست حوضه که تحت تاثیر مصارف و فعالیت­‌های انسانی می­‌باشد، شدت بیشتری دارد. ضمن این­‌که فرض وجود تغییرات پله‌­ای نیز در سری داده­‌ها رد شد.

عنوان مقاله [English]

Rainfall and flow trend in Karkheh river basin

نویسندگان [English]

• Sima Rahimi Bandarabadi ¹
• Saeed Jahanbakhsh ²
• Behrouz Sari Sarraf ²
• Abdolmohammad Ghafouri Roozbahani ³
• Alimohammad Khorshid Doust ⁴

¹ PhD Student, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz, Iran

² Professor, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz, Iran

³ Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran

⁴ Associate Professor, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz, Iran

چکیده [English]

Hydro-meteorology parameters are sensitive to climate change. Therefore, it is important to investigate the present climate change pattern and its impact on water resources. Changes in a series may occur gradually or abruptly. Both of these changes could be detected by non parametric statistical tests. In this research, mean annual discharge flow and mean annual rainfall were selected for detection trends in Karkheh Watershed, one of the mountainous watersheds in Iran, using the Wilcoxon and Spearman rank correlation tests. Result showed that, both studied variables exhibit decreasing trend in the selected stations. But, no step changes were found in the time series. The observed trend in the upper area of the watershed may adversely affect the human activities of the region.