نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سمنان
2 مربی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
ارزیابی مدل های تجربی برآورد رسوب دهی در حوزه های آبخیز ضروری است. یکی از مدل های مورد استفاده در ایران، مدل MPSIAC می‌باشد و از جمله شیوه‌‌های مناسب ارزیابی این مدل، روش رسوب‌سنجی مخازن سدهای کوچک است. در این تحقیق، تعداد 9 حوزه آبخیز کوچک در استان سمنان انتخاب شد و در خروجی این حوزه‌ها سدهای خاکی کوتاه با قدمت ده سال احداث گردید. این سدها تا زمان اندازه‌گیری سرریز نکرده بودند و به همین دلیل تمامی رسوبات تولیدی حوزه آبخیز بالادست آنها در مخازن سدها به تله افتادند. رسوبات ترسیب شده در مخازن این سدها از طریق عملیات نقشه برداری و اندازه‌گیری وزن مخصوص ظاهری رسوبات محاسبه، و با برآوردهای حاصل از کاربردهای مدل MPSIAC با استفاده از آزمون t جفتی مقایسه شد. نتایج نشان داد که اختلاف بین میانگین‌ها برای مقادیر حجمی رسوب‌دهی برآورد شده با استفاده از مدل MPSIAC، با مقادیر اندازه‌گیری شده در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود؛ در حالی که اختلاف بین میانگین مقادیر وزنی رسوبات در سطح 5 درصد معنی‌دار بود. همچنین تعیین کارآیی و میانگین نسبی مجذور مربعات خطای مدل نشان داد که مدل MPSIAC مناطق مورد بررسی کارآیی مناسبی ندارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Sediment measurement in reservoirs of small dams for evaluation of MPSIAC model in Semnan province
نویسندگان [English]
- Seyed Ali Asghar Hashemi 1
- Mahmood Arabkhedri 2
1 Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Hamedan, Iran
2 Scientific Board, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Iran
چکیده [English]
Evaluation of empirical models for sediment yield in watersheds is a necessity. One of the conventional models in Iran is MPSIAC that has been used extensively. Sediment measurement of small dam's reservoirs is one of the methods for evaluation of these models. In this research, 9 small watersheds were selected in Semnan Province. There is an earth small dam at the outlet of each watershed built in the past 10 years. These dams have not spilled since they were built. Therefore total sediment volume discharged from each watershed was entrapped behind the dams. The amount of deposited sediments in these reservoirs was measured by surveying and estimation of apparent Specific Weight which then compared with estimating values of MPSIAC model by paired t-test. The results showed that the difference between the means for estimated volumes of sediment yield by use of MPSIAC model at the level of 5% had no significant difference while the difference between mean weights of sediments at the level of 5% was significant. Also determination of performance and relative root mean square error showed that MPSIAC model has no appropriate efficiency for application in the region.
کلیدواژه‌ها [English]
- empirical model
- Earth Dam
- sedimentation
- sediment measurement
- sediment yield
)