نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس پورمیدانی ¹
• ابوالفضل خلیل‌پور ²
• حسین توکلی‌نکو ¹
• محمدحسن معرفت ³

¹ مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

² کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی تهران

³ کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم

چکیده

امروزه یکی از مشکلات مهم حوزه‌های آبخیز کشور، فرسایش و تخریب خاک است که توسعه پایدار در این عرصه‌ها را تهدید می‏نماید. استفاده از پلیمرها برای کنترل فرسایش و حفاظت خاک یکی از روش‌های جلوگیری از هدررفت منابع آب و خاک است. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر کاربرد پلیمر BT53 بر افزایش ذخیره رطوبت خاک، کاهش رواناب سطحی و کاهش فرسایش و هدررفت منابع خاک، در سال‌های 1379-1376، ودر قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی (CRBD)  و به‌صورت فاکتوریل در سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل سطوح صفر، یک و دو پلیمر (به‌ترتیب صفر، دو و چهار گرم پلیمر در مترمربع سطح خاک) و فاکتور دوم شامل دو سطح کاشت Secale montanum و بدون کاشت بود. حجم رواناب و میزان رسوب پس از هر بارندگی مؤثر (بارندگی که حداقل در یکی از تیمارها رواناب ایجاد کرد)، در تیمارهای مختلف اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد، بین سطوح مختلف کاربرد پلیمر، از نظر میزان رسوب اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. با مقایسه میانگین سطوح مختلف فاکتور اول به روش دانکن، هر سه سطح پلیمر از نظر حجم رواناب در یک گروه و از نظر میزان رسوب، در سه گروه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد، تأثیر پلیمر بیش‌تر بر کاهش حجم رسوب بوده تا میزان رواناب؛ به‌عبارتی پلیمر مذکور اثر بیش‌تری بر روی حفاظت خاک داشته، هرچند میزان رواناب نیز کاهش قابل ملاحظه‏ای داشته است. سطح یک پلیمر بیش‌ترین و سطح دو آن، کم‌ترین میزان رسوب را داشت. لذا استفاده از سطح دو پلیمر (چهار گرم پلیمر در مترمربع) BT53 را می‌توان به‌منظور کاهش فرسایش توصیه نمود؛ همچنین تیمار سطح دو پلیمر بدون کاشت، کم‌ترین حجم رواناب و مقدار رسوب را در بین شش تیمار مربوط به اثرات متقابل پلیمر در کاشت یا عدم کاشت نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• تخریب خاک
• حفاظت خاک
• رسوب
• کاشت
• کنترل فرسایش

عنوان مقاله [English]

Effect of BT53 polymer on soil conservation and erosion control

نویسندگان [English]

• Abbas Pourmeydani ¹
• Abolfazl Khalilpour ²
• Hossein Tavakoli Neku ¹
• Mohammad Hassan Marefat ³

¹ Scientific Board, Agricultural and Natural Resources Research Center, Ghom, Iran

² MSc, Agricultural and Natural Resources Research Center, Tehran, Iran

³ MSc, Agricultural and Natural Resources Research Center, Ghom, Iran

چکیده [English]

One of the important problems is erosion and soil degradation in watershed areas. Polymer usage is a way for both erosion control and soil and water conservation. In this research the effects of the BT53 polymer application for moisture storage in soil, reduction of runoff and erosion and prevention of loss soil are studied for 1998-2001. The research plan was CRBD and factorial method. First factor included polymer levels of 0, 2 and 4 gr/m². Second factor included Secale montanum species planted and not-planted. After every rainfall event both runoff volume and sediment amount were measured. Analysis of variance showed there was significant difference between polymer levels and sediments amount (P<0.01). Compression of averages by Duncan's method in first factor showed all polymer levels fall in one group from runoff volume point of view, and in three groups based on sediment amounts. The most effect of polymer usage was on sediment amounts reduction rather than runoff. This means that polymer BT53 is suitable more for soil protection besides runoff reduction. Polymer level 1 had most amounts and polymer level 2 had least amounts of sediment. So application of polymer BT53 in level 2 (4 gr/m²) was suggested for sediment control. Polymer level 2 with non-planted treatment had least effects on runoff volume and sediment amounts among six treatments of polymer levels and planted or non-planted.

کلیدواژه‌ها [English]

• Erosion control
• plantation
• Sediment
• Soil conservation
• Soil degradation‎