نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جعفر دستورانی ¹
• علی فضل‌الهی ²
• علی سلاجقه ³
• قاسم دستورانی ⁴

¹ مربی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

² کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

⁴ کارشناس اداره محیط زیست، شهرستان سبزوار

چکیده

دبی موثر بار معلق، که بیش­ترین رسوب معلق را در مقایسه با سایر دبی­‌ها در رودخانه‌­ها حمل و شرایط بستر را تحت کنترل دارد، معیاری در ارزیابی وضعیت آب از نظر رسوب است. عمدتاً عقیده بر این است که دبی موثر بار معلق، دوره بازگشت 1.5 ساله داشته، برابر با دبی سطح مقطع پر و دبی غالب رودخانه­‌ها است. به­‍‌‌‎منظور بررسی انطباق دبی موثر بار معلق و دبی با دوره بازگشت 1.5 سال، براساس داده‌­های دبی جریان روزانه و حمل رسوب معلق در ده ایستگاه آب­‌سنجی واقع بر روی رودخانه­‌های حوزه آبخیز دریاچه نمک ابتدا تابع چگالی احتمال جریان روزانه و سپس منحنی سنجه رسوب ترسیم شد. در مرحله بعد با به­‌کارگیری و ضرب ضرایب منحنی سنجه رسوب در تابع چگالی احتمال جریان روزانه، تابع چگالی احتمال رسوب معلق ترسیم شد که حالت مضرس داشته، مقدار پیک آن، دبی موثر بار معلـق است. در نهایت دوره بازگشت آن بر روی سری جریان حداکثر سالانه به روش تجربی ویبول محاسبه شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که انطباقی بین دبی موثر بار معلق و دبی با دوره بازگشت 1.5 سال وجود ندارد و نسبت مقدار دبی موثر بار معلق به مقدار دبی با دوره بازگشت 1.5 سال بین 1.03 تا 16.8 تغییر می­‌کند. با وجود این، انجام تحقیقات بیش­تر تا رسیدن به یک نتیجه قطعی ضروری است.

کلیدواژه‌ها

• ایستگاه آب‌سنجی
• تابع چگالی احتمال
• جریان روزانه
• منحنی سنجه رسوب
• ویبول

عنوان مقاله [English]

Investigating the conformity of suspended sediment effective ‎discharge and 1.5 years return period discharge in Daryache ‎Namak river Basin

نویسندگان [English]

• Jafar Dastoorani ¹
• Ali Fazlollahi ²
• Ali Salajeghe ³
• Ghasem Dastoorani ⁴

¹ Scientific Board, Faculty of Natural Resources, Kordestan University, Iran‎

² MSc, Faculty of Natural Resources, Tehran University, Iran‎

³ Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, Tehran University, Iran‎

⁴ BSc, Sabzevar Environmental Office, Iran

چکیده [English]

Effective discharge (Q_eff) that transports the most of suspended sediment in rivers and controls the bed conditions is an important criterion for evaluating the quality of water. Q_eff usually has 1.5 years recurrence interval on the yearly maximum flood data series. For examining similarity between Q_eff and Q_1.5 in ten stations of Daryacheh Namak Drainage Basin, at first the probability density function (pdf) of daily flows and sediment rating curves was plotted, after that probability density function of suspended sediment was constructed by multiplying the coefficient of sediment rating curves with pdf of daily flows. Then its recurrence interval was estimated by Vibul's method. The results showed that there are not any similarities between Q_eff and Q_1.5, and the ratio of Q_eff to Q_1.5 ranged from 1.03 to 16.8. Therefore more research is required to reach more certain result.

کلیدواژه‌ها [English]

• Daily flow
• Hydrometric station
• Probability density function
• sediment rating curve
• Vibul‎