نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وفا همایون‌فر ¹
• عبدالواحد خالدی درویشان ²

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

² استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

یکی از روش‌­های بررسی فرسایش، انجام مطالعات در کرت­‌های آزمایشگاهی است، اما انتقال و آماده­‌سازی خاک که منجر به تخریب ساختمان خاک می‌شود، هنوز از جمله معایب انجام مطالعات آزمایشگاهی فرسایش است. دست‌خوردگی خاک در اثر انتقال و آماده­‌سازی در آزمایشگاه از جمله مواردی است که می‌­تواند نتایج اندازه­‌گیری­‌های فرسایش را با آنچه که در طبیعت است، مغایر سازد. از سوی دیگر اندازه‌گیری پاشمان که به­‌عنوان اولین عامل مسبب جدایش و سپس حرکت ذرات خاک، از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین آگاهی از انحراف نتایج پاشمان در اثر اقدامات آماده‌­سازی خاک برای ارتقای دقت نتایج آزمایشگاهی ضرورتی انکارناپذیر است. در همین راستا پژوهش حاضر برای مقایسه تغییرات میزان پاشمان خاک در یک خاک شنی-رسی-لومی در هر دو حالت دست‌نخورده و دست‌خورده و در شدت­‌های بارندگی 40، 60 و 80 میلی­‌متر بر ساعت انجام شد. بر طبق نتایج پژوهش حاضر دست‌خوردگی خاک در مطالعات آزمایشگاهی فرسایش متغیرهای پاشمان در جهت بالادست و پایین­‌دست و پاشمان ناخالص را در سطح 99 درصد و پاشمان خالص را در سطح 95 درصد به­‌طور معنی­‌دار افزایش داد، در حالی که نسبت پاشمان بالادست به پایین‌­دست در اثر دست‌خوردگی خاک تغییر معنی­‌داری نداشت. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، متغیرهای مختلف پاشمان شامل پاشمان در جهت­‌های بالادست و پایین­‌دست، پاشمان ناخالص و پاشمان خالص در خاک دست‌خورده برای پژوهش­‌های آزمایشگاهی فرسایش نسبت به خاک طبیعی به­‌ترتیب 216، 241، 234 و 257 درصد افزایش یافتند.

کلیدواژه‌ها

• پاشمان خالص؛ پاشمان ناخالص؛ حوزه آبخیز کجور؛ شبیه‌سازی باران
• کرت فرسایش

عنوان مقاله [English]

Affectability of splash from soil disturbance in laboratorial erosion studies

نویسندگان [English]

• Vafa Homayounfar ¹
• Abdulvahed Khaledi Darvishan ²

¹ MSc Student, Faculty of Natural Resources, Tatbiat Modares University, Iran

² Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, Tatbiat Modares University, Iran

چکیده [English]

Laboratory plots and rainfall simulators are useful tools for erosion studies, but transferring soil and consequent preparation steps which leads to damage soil structure, are among the disadvantages of laboratorial soil erosion studies yet. In other words, soil preparation steps can cause considerable errors in the results of runoff and erosion in laboratorial conditions. On the other hand, measuring splash erosion, as the first ability to detach and move the soil particles, is very important in soil erosion studies. Knowing the uncertainties of splash results due to soil preparation methods is therefore essential to improve the accuracy of laboratory results. The present study has been therefore conducted to measure and compare the amount of splash in a sandy-clay-loam soil in both undisturbed and disturbed conditions in a hillslope in the southern part of Alborz Mountains under three rainfall intensities of 40, 60 and 80 mm h^-1. The results showed that disturbing soil in erosion laboratory studies could significantly increase the upslope, downslope, gross splash (p<0.01) and net splash (p<0.05). The effects of soil disturbance on the ratio between upslope and downslope splash was not significant. According to the results, the increasing rates of upslope, downslope, gross and net splash due to soil disturbance were 216, 241, 234 and 257%, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gross Splash
• Kojoor Watershed
• Net Splash
• Rainfall Simulation