نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرزاد حیدری ¹
• راضیه صبوحی ²

¹ مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

² دانشجوی دکترای مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و کارشناس، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

چکیده

سازندهای مارنی در حوزه­‌های آبخیز، همواره از نظر تولید رسوب مشکل‌ساز هستند. هدف از این بررسی، طبقه‌بندی مارن‌های استان اصفهان بر اساس شاخص‌های فرسایش‌پذیری و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها می‌باشد. در این راستا، ابتدا واحدهای مارنی استان، شناسایی و میزان تولید رسوب آن‌ها با استفاده از دستگاه باران‌ساز، اندازه‌گیری شد. سپس بر اساس شکل فرسایش از آن‌ها نمونه­برداری و تحلیل‌های فیزیکی و شیمیایی خاک بر روی نمونه­ها انجام شد. برای دسته­بندی واحدهای مارنی از روش آماری تحلیل خوشه‌ای استفاده­ شد. تحلیل‌ها با سه دسته اطلاعات شیمیایی، فیزیکی و مجموع اطلاعات فیزیکی و شیمیایی به همراه اطلاعات شیب و رسوب اندازه­‌گیری شده در اثر بارش با شدت شش میلی‌متر در ساعت در هر مرحله از تحلیل انجام شد. نتایج نشان داد، موثرترین عوامل ایجاد تشابه در مارن­‌ها، خصوصیات شیمیایی و اثرات اقلیمی می‌­باشد. با توجه به اطلاعات حاصل از بررسی­‌های انجام‌شده و نتایج به‌دست آمده، می­‌توان اقلیم را به‌عنوان مؤثرترین عامل در به وجود آوردن اختلافات بین واحدهای مارنی در بخش­‌های مختلف این استان معرفی نمود. چون علاوه بر اثرات مستقیمی که در ایجاد و تکامل مارن­‌ها دارا می‌­باشد، سایر پارامترها را نیز به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد و انتخاب هر کدام از این پارامترها به‌نحوی مرتبط با اقلیم است.

کلیدواژه‌ها

• اثرات اقلیمی
• تحلیل خوشه‌ای
• تولید رسوب
• خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
• دستگاه باران‌ساز

عنوان مقاله [English]

Classification and identification of marl erodibility indicators in Esfahan Province

نویسندگان [English]

• Farzad Heidari ¹
• Razieh Saboohi ²

¹ Scientific Board, Watershed Management Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and ‎Education ‎Center‎, AREEO, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Marl formations have problems in watersheds due to high sediment yield. The purpose of this research is the marls classification of Isfahan province according to erodibility indices and their physical and chemical properties. In this regard, region marl units were identified and their sediment yield was measured using rainfall simulator. Then, based on erosion type, they were sampled and soil physical and chemical properties were analyzed. Cluster analysis statistical method was used to classify marl units. Statistical analysis was performed by three sets of data including chemical, physical and both chemical and physical accompanied by slope and measured sediment from six mmh^-1 rainfall in each step of the analysis. Results showed that the most important similarity factors in marls are chemical properties and the effect of climate. According to information obtained from investigations, climate is the most effective factor of differences among marl units in this province. In addition to its direct impact on creation and evolution of marls, it affects on other parameters directly and indirectly and choosing either of these parameters is related to climate.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climatic effects
• cluster analysis
• Physical and chemical properties
• sediment yield
• rainfall simulator