با همکاری انجمن آبخیزداری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

2 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران

3 کارشناس، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان چهارمحال و بختیاری

چکیده

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن حدود یک درصد مساحت کل کشور، حدود 10 درصد نزولات جوی کشور را به خود اختصاص داده،­ سرچشمه دو رودخانه مهم یعنی کارون و زاینده‌رود می‌باشد. در سال‌های اخیر، برای مهار و حفظ آب­های سطحی و جلوگیری از خارج شدن آن­ها از استان، عملیات مختلف آبخیزداری در سطح استان اجرا شده و یا برای اجرای آن­ها برنامه‌ریزی شده است.این پژوهش، با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر میزان مشارکت آبخیزنشینان در عملیات آبخیزداری در حوزه‌ آبخیز منج-بیدله شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری انجام شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این مطالعه، پرسش‌نامه می‌باشد و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی و به کمک نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به­دست آمده نشان می‌دهد که بین متغیر سن، شغل اصلی و میزان تجربه افراد مورد مطالعه در کشاورزی با میزان مشارکت آن­ها در فعالیت‌های آبخیزداری در حوضه، رابطه منفی و غیر معنی‌داری وجود دارد. همچنین، بین متغیرهای میزان رضایت­مندی، انسجام اجتماعی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، عضویت در نهادهای عمومی روستا و استفاده از منابع اطلاعاتی در حوضه مورد بررسی با میزان مشارکت پاسخ­گویان در فعالیت‌های آبخیزداری رابطه‌ای مثبت و معنی‌دار در سطح یک درصد وجود دارد. نتایج برآورد رگرسیون چندگانه به روش گام به گام، بیانگر آن است که متغیر میزان آگاهی از اهداف و خصوصیات طرح‌های آبخیزداری دارای بیشترین نقش در میزان مشارکت افراد مورد مطالعه در فعالیت­های آبخیزداری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of effective factors on rural participation in watershed management operations in Monj-Bideleh Basin of Lordegan

نویسندگان [English]

  • Shahbaz Shamsoddini 1
  • Sayed Naeim Emami 2
  • Solaiman Bahmani 3

1 Agricultural research, Education & Extension Organization

2 Assistant Professor of Chaharmahal and Bakhtiari Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shahrekord, Iran

3 MSc, Chaharmahal and Bakhtiari Natural Resources and Watershed Management General Office

چکیده [English]

Chaharmahal and Bakhtiari Province with one percent of total area in Iran, covers 10 percent of total precipitation. Also, Karoon and Zayandehrood rivers are originated from this province. In recent years, the different watershed operations have been performed to control and maintain surface water in the province. This research analyzed effective factors on rural participation in watershed management operations in Monj-Bideleh Basin of Lordegan in Chaharmahal and Bakhtiari Province. Required data were compiled with questionnaire and analyzed with descriptive and inferential statistics in SPSS. The results showed that relationship between age, main gob and experience in agriculture with participation is negative and insignificant. In contrast, the relationship between satisfaction, social versatility, socio-economic situation, membership in public institutes and village, and use of informational resources with participation is positive and significant in one percent. The results of multiple regression estimation in stepwise indicate that knowledge of the objectives and characteristics of the watershed management plan has the highest portion in participation in watershed management activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chaharmahal and Bakhtiari Province
  • Questionnaire
  • Socio-economic situation
  • SPSS
  • Surface water
  1. Agidew, A.A. and K.N. Singh. 2018. Factors affecting farmers, participation in watershed management programs in the north-eastern highlands of Ethiopia, a case study in the Teleyayen Sub-watershed. Ecological Processes, 7: 7-15.
  2. Bagdi, G.L. and R.S. Kurothe .2014. People's participation in watershed management programmers evaluation study of Vidarbha region of Maharashtra in India. International Soil and Water Conservation Research, 2(3): 57-66.
  3. Baghaie, M. 2008. Effective of individual and social factors on rural participation of Zarcheshme Hoonejan watershed management in watershed plans. Sciences of Expansion and Education of Iran Agriculture, 4(1): 73-87 (in Persian).
  4. Bagherian, R. 2013. Analyzing local community participation in watershed management programs in Iran. Applied Science Reports, 1(3): 79-86.
  5. Cuvelier, C. and C. Greenfield. 2017. The integrated watershed management planning experience in Manitoba: the local conservation district perspective. International Journal of Water Resources Development, 33(3): 426-440.
  6. Ebrahimpour, M. 2005. Investigation of people's corporation and participation in watershed plans in Lorestan Province. Final Report of Tehran Center of Research and Rural Difficulties Investigation, 74-01000-8000-01 (in Persian).
  7. Jafari, M. 2011. Evaluation of rural participation in watershed activities in Eilam Province. Final Report of Eilam Center of Agriculture and Natural Resources Research in Eilam Province, 2-39-22-87017 (in Persian).
  8. Jalili Pirani, F. and S.A. Mousavi. 2016. Integration socio-economic and biophysical data to enhance watershed management and planning. Journal of Hydrology, 540: 727-735.  
  9. Johnson, M.S. 2008. Public participation and perceptions of watershed modeling. Society and Natural Resources, 22: 79-87.
  10. Haydarian, S.A. 2014. Investigation of local participation in comprehensive watershed management, case study: Taleghan area, Tehran. Final Report of Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, 4-29-29-91124 (in Persian).
  11. Mahboubi, M.R. 2015. Effective factors on farmers participation in agricultural operation in Chehelchai Watershed of Golestan Province. Watershed Management Researches, 6(12): 88-97 (in Persian).
  12. Mashreghi, N. 2012. Investigation of effective factors on rural participation in Ahwaz watershed plan. 3rd National Conference on Water Resources, Sari University of Agriculture and Natural Resources (in Persian).
  13. Mireku, O.D. and A.K. Mensah. 2015. Institutionalizing community participation in watershed management, a study of the Inchaban Watershed in the western region of Ghana. International Journal of Scientific and Research Publications, 5(5): 1-9.
  14. Mohammadi Golrang, B. 2013. Relationship between watershed management operation inform and rural participation in rural development. 9th National Conference on Sciences and Iran Watershed, Yazd University (in Persian).
  15. Mousaie, M. 2010. Effective factors on rural participation in watershed management in view of natural resources and watershed management experts in Fars Province. Agricultural Sciences of Tabriz Azad University, 4(1): 127-139 (in Persian).
  16. Namaki, S.M., A. Ghafoori Roozbahani and S. Shadfar. 2011. Investigation of effective factors on rural participation in watershed activities with emphasis on dry year, case study: Mahabad watershed management. 1st National Conference on Dry Year and Climate Change. Research Center of Dry Year in Agriculture and Natural Resources (in Persian).
  17. Nouri Kamari, A., N. Yarali and D. Mafi Gholami. 2009. Evaluation of effective factors on rural participation in watershed plans. 1st International Conference on Water Resources Management, Shahrekord University (in Persian).
  18. Parhizkari, A. and M. Sabuhi. 2016. Investigation of effective factors on rural participation in Shahrood Watershed (Ghazvin Province) in applying of water and soil with Logit pattern. Research of Watershed Management, 7(13): 241-253 (in Persian).   
  19. Perkins, P.E. 2011. Public participation in watershed management: international practices for inclusiveness. Physics and Chemistry of the Earth, 36: 204-212.
  20. Sharifi, O., S. Gholamrezaie and R. Rezaie. 2010. Investigation of effective factors on rural participation in Jirooft watershed plans. Iran Sciences and Watershed Engineering, 4(12): 1-9 (in Persian).
  21. Swami, M.V., M.S. Kulkarni, M.S. Kumbhar and M.V. Kumbhar. 2012. Participatory watershed management in south Asia: a comparative evaluation with special references to India. International Journal of Scientific and Engineering Research, 3(3): 1-9.