مینا جعفری؛ محمدرضا اختصاصی؛ احمد فتاحی
چکیده
امروزه پروژههای مختلف آبخیزداری در حوزههای آبخیز اجرا می‌شود، گاهی این پروژه‌ها با وجود مطالعه و هزینه بالا به‌دلایل مختلف ناکارآمد بوده، با شکست اقتصادی مواجه می‌شوند. در مطالعه حاضر، ابتدا پروژههای آبخیزداری انجام شده در حوضه پارسل A سد قشلاق سنندج معرفی شد. سپس، ارزیابی آن‌ها با تعیین عوامل داخلی و خارجی ...
بیشتر
امروزه پروژههای مختلف آبخیزداری در حوزههای آبخیز اجرا می‌شود، گاهی این پروژه‌ها با وجود مطالعه و هزینه بالا به‌دلایل مختلف ناکارآمد بوده، با شکست اقتصادی مواجه می‌شوند. در مطالعه حاضر، ابتدا پروژههای آبخیزداری انجام شده در حوضه پارسل A سد قشلاق سنندج معرفی شد. سپس، ارزیابی آن‌ها با تعیین عوامل داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت. هدف استخراج مهمترین عوامل و ارائه راهبردهایی است که پروژه‌ها از نظر اقتصادی مفیدتر و از نظر عملکردی موثرتر باشند. بنابراین، ضمن تعیین نقاط ضعف، قوت، فرصت‌ها و تهدیدها با استفاده از پرسشگری از خبرگان، با کاربرد مدل تحلیلی SWOT و ماتریس کمی QSPM راهبردهای اجرایی-اقتصادی ارائه شدند. نتایج به‌دست آمده وزن بالای عوامل مدیریتی را نشان دادند. به‌طوری‌که بیشترین ارزش نهایی در عوامل خارجی را طرح‌های مطالعاتی ناکارآمد و عدم اختصاص بودجه برای تعمیر و نگهداری پروژه‌ها با امتیازهای 0.50 و 0.43 به خود اختصاص دادند. در عوامل داخلی بیشترین ارزش نهایی مربوط به تخریب و مدفون شدن سدها در اثر پایین بودن کیفیت ساخت با امتیاز 0.59 بود. بر اساس نتایج مدل SWOT، وضعیت راهبردی در ربع ST و WT قرار گرفته، از نوع محافظه‌کارانه و تدافعی است. یعنی راهبرد باید در جهت کاهش زیان ناشی از تهدیدها و نقاط ضعف با استفاده از نقاط قوت حوضه باشد. مطابق با این استراتژی راهبردها به‌وسیله متخصصین ارائه و با استفاده از ماتریس کمی QSPM اولویت‌بندی شدند. راهبرد اجرای پروژه‌ها در اراضی تحت مالکیت افراد و یا واگذاری حق تعمیر و نگهداری آن‌ها به مالکین با امتیاز نهایی 8.76 در اولویت اول قرار گرفت. نتایج پژوهش، نه‌تنها می‌تواند در راستای آگاهی از عوامل ضعف در پروژه‌ها کمک کند، بلکه می‌تواند در بهبود بازدهی اقتصادی پروژه‌ها نیز مورد استفاده قرار گیرد.
معصومه صادقی؛ مصطفی کریمی احمدآباد؛ محمدرضا اختصاصی؛ محمدرضا رجبی
چکیده
حمل ماسه به‌وسیله بادهای فرساینده، یکی از مهمترین فرایندهای باد در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. در این مطالعه به‌منظور تعیین رژیم باد، شاخص‌های مختلف این پدیده طبیعی اعم از شاخص یکسانی جهت باد (UD)، شاخص پتانسیل حمل ماسه (DP)، شاخص برآیند جهت بادهای فرساینده (RDD)، شاخص برآیند پتانسیل حمل (RDP) با شاخص مورفولوژی تپه‌های ماسه‌ای، ...
بیشتر
حمل ماسه به‌وسیله بادهای فرساینده، یکی از مهمترین فرایندهای باد در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. در این مطالعه به‌منظور تعیین رژیم باد، شاخص‌های مختلف این پدیده طبیعی اعم از شاخص یکسانی جهت باد (UD)، شاخص پتانسیل حمل ماسه (DP)، شاخص برآیند جهت بادهای فرساینده (RDD)، شاخص برآیند پتانسیل حمل (RDP) با شاخص مورفولوژی تپه‌های ماسه‌ای، در دشت سمنان مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. از داده‌های بادسنجی ایستگاه‌های همدید گرمسار، سمنان، دامغان و بیارجمند و نرم‌افزار Sand Rose Graph.2 به‌منظور آنالیز داده‌های باد و محاسبه مقادیر پتانسیل حمل ماسه و رسم گل‌ماسه استفاده شده است. نتایج نشان داد که پتانسیل حمل ماسه بادی در تمامی ایستگاه‌های مورد بررسی بر اساس سرعت آستانه شش متر برثانیه نسبتاً زیاد و بیش از 3000 واحد برداری (VU) در طول سال می‌باشد که بیان‌گر زیاد بودن پتانسیل بادها در ایجاد فرسایش بادی و حمل ماسه در منطقه است. شاخص UD سالانه باد در ایستگاه دامغان بیشتر از 0.9 و در سایر ایستگاه‌ها بین 0.8-0.3 متغیر می‌باشد. شاخص RDD نیز بیان‌گر تغییرات جهت باد از 130 الی 180 درجه است. دو شاخص مذکور نشان‌دهنده شکل‌گیری تپه‌های ماسه‌ای بارخانی، برخانوئید و یا تپه‌های طولی سیلک‌مانند در دشت سمنان-گرمسار است که در امتداد بادهای شمال-شمال‌غرب به‌سمت جنوب-جنوب‌شرق شکل می‌گیرند. این وضعیت با توجه به موقعیت ارتفاعات البرز در شمال منطقه و موقعیت جنوبی دشت‌های گرمسار، دامغان و سمنان نشانگر شرایط مناسب برای ایجاد بادهای کوه-دشت بوده و با دالان‌های توپوگرافی موجود انطباق مناسبی را نشان می‌دهد. شاخص حرکت تپه‌های ماسه‌ای بیان‌گر متحرک بودن آن‌ها می‌باشد و پوشش فعلی نتیجه عملیات بیابان‌زدایی است.
