علیاکبر سبزیپرور؛ بهناز ختار؛ مجید صادقیفر؛ صبا سقائی؛ فرناز ارشادفتح؛ رضا نوروز ولاشدی
چکیده
امروزه برنامهریزی صحیح برای استفاده بهینه از منابع آبی با هدف رسیدن به توسعه پایدار از اهمیت خاصی برخوردار است. آگاهی از مقدار دقیق تبخیر سطحی روزانه یکی از پارامترهای مهم برای برنامهریزیهای منابع آب، مدیریت آبیاری و تولیدات زراعی است. عدم کفایت تعداد ایستگاههای تبخیرسنجی، ابهام در کیفیت دادهها و خلاءهای آماری ...
بیشتر
امروزه برنامهریزی صحیح برای استفاده بهینه از منابع آبی با هدف رسیدن به توسعه پایدار از اهمیت خاصی برخوردار است. آگاهی از مقدار دقیق تبخیر سطحی روزانه یکی از پارامترهای مهم برای برنامهریزیهای منابع آب، مدیریت آبیاری و تولیدات زراعی است. عدم کفایت تعداد ایستگاههای تبخیرسنجی، ابهام در کیفیت دادهها و خلاءهای آماری موجود در مقاطع مختلف زمانی، پژوهشگران را بهسمت مدلهای برآورد، سوق داده است. در این پژوهش، با بهکارگیری مدلهای مبتنی بر سری زمانی به برآورد مقدار تبخیر روزانه تشت تبخیر در سه ایستگاه منتخب استان همدان اقدام شد. در این رابطه، صحت و دقت هر یک از مدلها با استفاده از معیارهای آکائیک AIC و SBC و شاخص میانگین انحراف نسبی (MPE) ارزیابی شد. بررسی نمودارهای دادههای کلیه ایستگاهها نشان داد که سری زمانی دادههای تشت تبخیر در کلیه ایستگاهها دارای یک روند فصلی نیست و بههمین دلیل تغییرات زمانی تبخیر از تشت، از مدل ARIMA پیروی میکند. با توجه به معیارهای خطاسنجی برای ایستگاه تبخیرسنجی آقکهریز مدل (ARIMA(1,1,1) ARIMA(2,0,1 و برای ایستگاههای سد اکباتان و کوشکآباد، مدل ARIMA(2,0,1)l بهعنوان ساختار بهینه قابل پیشنهاد است. آمارههای R2 و RMSE برای ایستگاه آقکهریز بهترتیب برابر 0.93 و 2.44 میلیمتر در روز، در ایستگاه سد اکباتان 0.93 و 1.23 میلیمتر در روز و برای ایستگاه کوشکآباد برابر 0.92 و 1.03 میلیمتر در روز بهدست آمد. طبق نتایج مدل منتخب، MPE ایستگاههای مورد پژوهش برای مدل منتخب بین 5.85 الی 6.29 درصد متغیر است که نشاندهنده بیش برآورد مدلهای منتخب نسبت به مقادیر اندازهگیری است. مقدار انحراف استاندارد برای ایستگاه آقکهریز برابر 0.15 میلیمتر، برای ایستگاه سد اکباتان 0.14 میلیمتر و برای ایستگاه کوشکآباد برابر 0.13 میلیمتر بهدست آمد.