محمود رستمی نیا؛ مسعود بازگیر؛ علی چابک
چکیده
پدیده گردوغبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می‌باشد .هدف از این تحقیق بررسی و تعیین ترکیب کانی‌شناسی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی برخی نمونه‌های خاک سطحی درکشور عراق و ذرات گردوغبار در استان ایلام به منظور منشأیابی طوفان گردوغبار می‌باشد. نمونه‌های گردوغبار از شهرهای ایلام، مهران و دهلران در ...
بیشتر
پدیده گردوغبار یکی از مخاطرات اقلیمی و زیست محیطی مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان می‌باشد .هدف از این تحقیق بررسی و تعیین ترکیب کانی‌شناسی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی برخی نمونه‌های خاک سطحی درکشور عراق و ذرات گردوغبار در استان ایلام به منظور منشأیابی طوفان گردوغبار می‌باشد. نمونه‌های گردوغبار از شهرهای ایلام، مهران و دهلران در استان ایلام جمع‌آوری گردید. تعدادی نمونه خاک از لایه سطحی اراضی مناطق مختلف کشور عراق به عنوان منشأ تولید گردوغبار نیز تهیه شد. تجزیه‌های فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی نمونه‌های گردوغبار و خاک انجام شد. نتایج تجزیه‌های فیزیکوشیمیایی نشان داد که بیشترین درصد ذرات تشکیل‌دهنده خاک‌های عراق و گردوغبار استان ایلام شن و سیلت و کمترین رس می‌باشد. هدایت الکتریکی در همه نمونه‌های دو منطقه بیش از چهار دسی‌زیمنس بر متر و جزء خاک‌های شور محسوب می‌شوند و pH نمونه‌ها گردوغبار و خاک کشور عراق تفاوت معنی‌داری نداشته و در محدوده خنثی تا قلیایی قرار گرفتند. میزان آهک همه نمونه‌ها بیش از 25 درصد می‌باشد. مناطق مختلف دارای درصد کربن آلی پایینی بوده و بیشترین میزان به بدره عراق (%18/1) و کمترین به نجف (%16/0) تعلق می‌گیرد. SAR عمده خاک‌های عراق بیش از 13 و سدیمی شدید و در ذرات گردوغبار، SAR نیز نسبتاً بالا می‌باشد. نتایج کانی‌شناسی پودری نشان داد که کانی‌های غالب در خاک‌های عراق و گردوغبار استان ایلام کلسیت، ژیپس، کوارتز و پالیگورسکیت می‌باشند. نتایج بررسی‌های XRD در نمونه‌ها رس خاک عراق و گردوغبار استان ایلام بیانگر حضور کانی‌های کائولینیت، کلریت، ایلایت و اسمکتیت می‌باشد. به‌طورکلی نتایج تجزیه‌های فیزیکی، شیمیایی و کانی‌شناسی بیانگر این است که مناطق بیابانی در کشور عراق منشأ تولید ذرات گردوغبار در استان ایلام می‌باشد و طوفان‌های گردوغبار در دراز مدت می‌تواند باعث شور و سدیمی شدن خاک سطحی اراضی استان ایلام شود.
